De mug onder de loop

Net als mensen en andere wezens hebben muggen energie nodig om zich voort te bewegen en in leven te blijven. Deze energie haalt de mug uit plantensuikers. Plantensuikers komen van het nectar van onder andere bloemen en kapotte vruchten. De grote vraag is dan ook waarom wij, als mensen, worden gebeten door de mug. Dit komt omdat de vrouwtjes mug, naast de energie uit plantensuikers, voeding nodig heeft om haar eitjes uit te broeden. Deze voeding haalt zij uit de eiwitten die in het bloed van mensen en andere zoogdieren zitten.

Wanneer de vrouwtjes mug op zoek gaat naar deze eiwitten, dan doet zij dit ’s nachts omdat dan haar reukvermogen beter is dan overdag. Onderzoekers van de Notre Dame University hebben namelijk ontdekt dat de meeste muggen overdag slapen en dat het reuksysteem extra gevoelig wordt wanneer de zon ondergaat. De eiwitten in het bloed geven een bepaalde geur af die worden opgepikt door de mug. Wanneer de mug de keuze uit meerdere slachtoffers heeft, dan wordt de mug selectief en zal zij kiezen voor het meest lekkere en geschikte bloed.

Het bloed zorgt uiteindelijk voor de ontwikkeling van de muggeneitjes. Per bevruchting legt een vrouwtjes mug ongeveer 100 tot 200 eitjes. Zij zal deze achterlaten op een waterrijke plek en stilstaand water is hierbij het meest geschikt. Vervolgens begint de hele cycli weer opnieuw.

Welke muggen leven er in Nederland?

De irritatie rondom muggen kan vaak hoog oplopen. Heel de dag wordt je al gek van die jeukende bulten op je arm en zodoende heb jij net voor het slapen gaan de jacht geopend op die laatste vervelende mug die jou het leven zuur maakt. Maar veel mensen hebben geen idee welke muggen er  in Nederland leven en of zij eventueel een gevaar vormen voor onze gezondheid.

Wanneer iemand weer een hele nacht heeft wakker gelegen door het gezoem van een mug of er de volgende achter is gekomen dat hij/zij helemaal lek gestoken is, dan praat men meestal over “de mug” in het algemeen. Toch telt Nederland tientallen verschillende muggen en deze kunnen worden onderverdeeld in meerdere soorten. Wanneer iemand gebeten is en dus niet gestoken is, want muggen bijten, dan heeft men het over de steekmug. Naast deze steekmug, die de meeste overlast veroorzaken, komen er in Nederland dansmuggen, kriebelmuggen, langpootmuggen en motmuggen voor. Alleen de bijt van een kriebelmug kan net als die van een steekmug zorgen voor een zwelling en pijnlijke jeuk.

De dansmuggen, die ook wel vedermuggen worden genoemd, zijn compleet ongevaarlijk en komen overal ter wereld voor. Met hun grote, witte vleugels zie je ze vaak in grote groepen dansend boven het water vliegen. Vandaar ook dat ze dansmuggen worden genoemd.

De kriebelmuggen kunnen dus net als steekmuggen zorgen voor jeukende bulten. Deze kleine mugjes zijn ong. 1-5mm groot en hebben een zwart, grijze tot oranjerode kleur. In totaal komen er in   Nederland 17 verschillende kriebelmuggen voor.

De motmug is net als de kriebelmug één van de kleinere soorten. Met hun pluizige uiterlijk lijken ze geenszins op de steekmug. Vanwege het feit dat ze leven van weggespoelde restjes voedsel, schimmel of afval in afvoer- of waterputjes zijn ze vaak te vinden bij toiletten, badkamers en rioleringen. De bijnaam rioolvliegjes past dan ook perfect bij ze.

De langpootmug is net als veel andere muggen ’s nachts actief. Hun naam hebben ze te danken aan hun lange poten en tezamen met zijn grote vleugels zijn ze relatief groot in vergelijken met andere muggen. Ze leven op nectar en bijten in tegenstelling tot steekmuggen en kriebelmuggen niet, omdat ze geen bloed nodig hebben voor de ontwikkeling van hun eitjes. Toch kan de langpootmug voor veel overlast zorgen, omdat de larven opgroeien tussen graswortels en zodoende kunnen zorgen voor kale plekken in het gazon.

De steekmug is de mug waar de meeste Nederlanders last van hebben en dat komt omdat de vrouwtjes mug de eiwitten uit het bloed van mensen en zoogdieren nodig heeft voor de ontwikkeling van haar eitjes. Na het uitkiezen van hun slachtoffer, door het gebruik van een zeer sterk reukvermogen, bijt de steekmug met zijn lang zuigsnuit in de huid. Het speeksel dat ze gebruik tegen het stollen van het bloed zorgt bij de mens voor die irritante jeuk en zwelling. Gelukkig brengen steekmuggen in Nederland nog geen gevaarlijke ziektes over in tegenstelling tot de Aziatische tijgermug. Deze Aziatische tijgermug is een exotische mug en kan wel ziektes overbrengen. Af en toe worden deze muggen Nederland binnengebracht door de handel van 2^e hands autobanden, maar gelukkig wordt hier nauwlettend op gecontroleerd.

Over de hele wereld zijn naar schatting zo’n 3500 verschillende soorten muggen te vinden. Vele van deze soorten zijn niet gevaarlijk en zorgen dan ook niet voor enig overlast.

Het uitroeien van muggen

Menig Nederlander kan wel een boekje opendoen over welke irritaties zij hebben als het gaat om muggen. Al is het niet die vervelende jeukende bult op je linker onderarm, dan is het wel het niet kunnen slapen door het gezoem van zo’n vervelende mug. Gelukkig zijn dit voor ons de meest voorkomende irritaties en hoeven we niet op te letten dat we worden besmet met één of ander dodelijk virus. Toch zouden veel Nederlanders het maar al te fijn vinden als die vervelende mug wordt uitgeroeid. Maar welke gevolgen zou dit met zich meebrengen?

Helaas is dit niet een eenvoudige vraag en zodoende is het antwoord allesbehalve simpel. Muggen voeden zich door middel van nectar en zijn daarmee een belangrijke bestuiver voor verschillende bloemen en planten. Daarnaast is de mug een belangrijke voedselbron voor verschillende soorten vissen, vogels en andere zoogdieren. Het is dan ook wel duidelijk dat de mug een belangrijke rol speelt in de voedselketen van verschillende ecosystemen, maar blijft het gissen naar de exacte gevolgen. Er is namelijk nog maar weinig bekend in hoeverre de mug aandeel heeft als voedselbron.

Wat we wel weten is dat er jaarlijks wereldwijd zo’n één miljoen menselijke slachtoffers zijn. Daarmee is de mug het meest dodelijke dier ter wereld voor de mens. Ondanks de grote inspanningen die er worden getroffen tegen deze ziekteverspreiders, blijft het ontzettend lastig om de verspreiding van verschillende gevaarlijke ziektes te beperken.

Eén van de theorieën die word gegeven is het alleen uitroeien van de ziekte verspreidende muggen. Er zijn ruim 3500 bekende muggensoorten en daarvan zijn de meeste volstrekt onbelangrijk voor de mens. Het voornaamste deel van alle muggensoorten voedt zich namelijk met het nectar van planten en fruit. Alleen de vrouwtjesmuggen van slechts 6% van alle muggensoorten voeden zich met het bloed van de mens voor het ontwikkelen van hun eitjes. Hiervan veroorzaakt ongeveer de helft de overdracht van ziekten naar de mens.

Wanneer deze kleine groep muggen zal worden uitgeroeid, dan zal het nog maar de vraag zijn of de overdracht van de gevaarlijke ziekten zal dalen. Het is namelijk lastig in te schatten of de overdracht zal worden overgenomen door andere muggen of insecten. De wetenschap is voorzichtig wanneer het gaat om de gevolgen van een muggenvrij ecosysteem. Eén ding is zeker, dit kleine, fragiele insect laat een grote impact achter in ons ecosysteem.